Crash-informatie Z1467 Slootdorp

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn meer dan 40 verschillende bommenwerpers en jachtvliegtuigen neergestort binnen het grondgebied van gemeente Hollands Kroon. Ook in het IJsselmeer en de Waddenzee zijn vliegtuigen neergekomen. Enkele bemanningsleden bereikten met hun parachute de grond en werden óf opgepakt óf konden vluchten met hulp van het Verzet. De meesten van hen kwamen echter om het leven en keerden niet terug naar familie en geliefden.

Informatie over de  crash

Op 5 juni 1942 was de tweemotorige Wellington bommenwerper om 23.36 uur opgestegen vanaf het vliegveld Hemswell in Engeland. In het vliegtuig zat een zeskoppige Poolse bemanning. Enkele leden waren na de verovering van Polen in 1939 via Hongarije en Frankrijk naar Engeland gevlucht en in dienst getreden bij het Engelse Bomber Command.

De bommenwerper was op een bombardementsvlucht onderweg naar Essen maar heeft het doel nooit bereikt… het toestel stortte neer op 6 juni 1942 om 01:21 uur.

Het was op de heenweg onderschept door een Duitse nachtjager, gevlogen door Oberleutnant Ludwig Becker van 6./NJG 2, en in brand geschoten. De bommenwerper vloog brandend verder en kwam neer aan de Molenweg 38, achter de boerderij van de familie J. Kuperus. De vlammen uit de wrakstukken sloegen over naar de boerderij, die daardoor geheel afbrandde. De complete bemanning is bij de crash omgekomen. Door de bezetter zijn de bemanningsleden begraven op de toenmalige militaire erebegraafplaats in Huisduinen (gemeente Den Helder). Na de oorlog zijn zij herbegraven op de Bergen op Zoom War Cemetery.

Vickers Wellington Mk IV

De bemanning

Verslagen en persberichten

Foto's van de onthulling

Het hele verhaal

Verhaal van de Poolse crash 6 juni 1942

Op 5 juni 1942 om 23.36 uur steeg de Wellington bommenwerper op vanaf de vliegbasis Hemswell in Engeland. Het toestel met de code Z1467 GR-L had een zeskoppige Poolse bemanning en behoorde bij het 301 Squadron van de RAF. Het doel was die nacht om de Duitse stad Essen te bombarderen. Op de heenweg werd de bommenwerper om 01.21 uur, boven de Wieringermeer, aangevallen door de Duitse nachtjager piloot Oberleutnant Ludwig Becker en zijn bemanning. Becker vloog met een Dornier nachtjager van het type Do.215B-5 en was opgestegen van vliegbasis Leeuwarden. Hij en zijn bemanning behoorde tot het 6./NJG2 van de Luftwaffe. Bij Becker aan boord waren Unteroffizier Josef Staub (Bordfunker) en Unteroffizier Wilhelm Gansler (Bordmechaniker). Na een schotenwisseling stortte de bommenwerper neer aan de Molenweg 38 te Slootdorp. De bommenwerper is vlak voordat hij neerstortte in stukken gebroken en de wrakstukken kwamen verspreid op de grond terecht. Een deel van het toestel kwam vlak achter de boerderij van Ids Kuperus neer. De vlammen sloegen over op de boerderij. De gealarmeerde brandweer was om 02.25 uur ter plaatse maar kon niet voorkomen dat de boerderij en een deel van het woonhuis afbrandden.De familie Homan, buren van Kuperus, hebben gezocht in de brandende boerderij naar de onderduikers. Maar die waren zelf al weggevlucht meteen na de crash. Een deel van de inboedel werd naar buiten gesleept en kon worden gered.

In 1987 (…) werd mevrouw Kuperus geïnterviewd door de krant:

De bewoners om het Amstelmeer hoorden die nacht het geronk van vliegtuigmotoren. Het geluid verwijderde zich om dan weer terug te keren. Langzaam verloor het toestel hoogte en de inwoners van de Wieringermeer wisten dat dit doodstrijd was van het vliegtuig en haar bemanning. Op geringe hoogte, ten westen van Slootdorp, ontplofte de brandende bommenwerper en vlogen de brokstukken in het rond. Een groot deel van de cockpit belandde tegen de achterkant van de boerderij van familie Kuperus aan de Molenweg 38 in Slootdorp. Binnen de kortste keren schoten de vlammen door het dak. De familie Kuperus vluchtte het huis uit en zag een drietal dode vliegeniers liggen, afschuwelijk verminkt.

Met man en macht probeerde de familie Kuperus, met behulp van de buren, huisraad aan de vlammen te ontworstelen. Na een half uur was de gehele boerderij in rook opgegaan.

De huisraad die familie Kuperus uit de vlammen wist te redden, bleek niet veilig te liggen in de tuin. Veel verdween op onverklaarbare wijze. De familie Kuperus, in 1937 vanuit Baarderadeel naar Slootdorp verhuisd, vond een tijdelijk onderkomen aan de Ulkeweg. De boerderij die slechts vijf jaar oud was toen deze afbrandde, werd vlot herbouwd. Voor korte duur, want als gevolg van de inundatie werd de boerderij op 17 april 1945 nogmaals geheel verwoest. Op 8 november 1948 overleed de heer Ids Kuperus. Mevrouw Kuperus hertrouwde met J. Dijkstra en in 1951 betrokken ze de nieuwe boerderij aan de Molenweg.

Mevrouw Kuperus herinnert zich nog als de dag van gisteren hoe ze, toen ze het vliegtuig hoorde naderen, tegen haar man zei: “Die komt op onze boerderij aan”. Nog steeds raakt ze geëmotioneerd als ze aan de gebeurtenissen in de fatale nacht terugdenkt. “Die lijken, die vlammen, dat lawaai”.

De Duitsers waren snel bij de boerderij aanwezig om de vliegtuigresten, die overal verspreid lagen, te bewaken.

Tot zover het krantenartikel.

De afgelopen jaren heeft de Stichting SHHK onderzoek gedaan in de omgeving en (oud) bewoners naar deze specifieke crash gevraagd. Opvallend is dat er geen rapport beschikbaar is van de luchtbeschermingsdienst. Alleen dat de brandweer een boerderijbrand meldt in de nacht van 5 op 6 juni 1942 bij Kuperus aan de Molenweg te Slootdorp.

Er zijn vier Duitse rapporten. De Wieringermeerpolder viel onder het gebied vliegveld De Kooi, volgens de indeling van de bezetter. De bezetter hield alles pünktlich bij. Omdat de Polen de Engelse RAF uniformen droegen, melden enkele rapporten dat het Engelse bemanningsleden zijn en werden zij met militaire eer begraven op de begraafplaats Huisduinen. Na de crash werden er eerst op 9 juni slechts twee lichamen gevonden. Ze zijn begraven als "Onbekend" te Huisduinen. Op 18 juni werden de lichamen van F.Łukasik en A. Kułakowski en nog twee onbekende Poolse bemanningsleden gevonden. Na de oorlog, tussen 21-28 mei 1947 werden de bemanningsresten opgegraven en overgebracht naar de British War Cemetery te Bergen op Zoom.

Er zijn enkele herinneringen boven gekomen. De vliegtuig wrakstukken zijn brandend achter op het erf van de Kuperus boerderij neergekomen (aan de Noordoost zijde). Ook zijn er wrakstukken door het dak van de boerderij gekomen. De Kuperus boerderij was compleet afgebrand door de overslaande vlammen van de wrakstukken (..). Drie bemanningsleden kwamen neer op het erf, dicht bij de boerderij.

Ook is er een herinnering dat er één vliegtuigmotor en het staartstuk zijn gevonden op het land van de buren, de toenmalige familie Koperdraad op Molenweg nummer 30.  Het staartstuk compleet met de geschutskoepel lag op een afstand van circa 250 meter ten zuiden van de vliegtuigromp. In de periode na de crash is in de rietkraag van de Kooltuinentocht tegenover de Kuperus boerderij, een vliegerhelm gevonden.

Op de boerderij van Bohemen kwamen ook enkele wrakstukken, olie en brandstof terecht. Deze boerderij ligt ten westen van de Kooltuinenweg 1, schuin tegenover de Molenweg 38. Op het land van Bohemen waren diverse landbouwgewassen beschadigd.

Nawoord

Wij mogen het verhaal en de namen van deze Poolse mannen, die op tragische wijze in onze polder zijn omgekomen, niet vergeten. Deze mannen vochten ver weg van hun Poolse vaderland. Het verhaal van de bemanning en doorgegeven herinneringen blijven behouden bij onze Stichting Herdenkingspalen Hollands Kroon. Wij werken samen met het Historische Genootschap Wieringermeer. Mochten er mensen zijn die zich het voorval herinneren of er meer informatie over hebben, dan vragen wij contact op te nemen met Mark Hakvoort (markhakvoort14@gmail.com).